برای اطمینان از سلامت حیوان خانگی خود می بایست حداقل هر 3 ماه یک بار به دامپزشک خود مراجعه نمایید. در این معاینات منظم هر گونه تغییر در سلامت حیوان خانگی شما مشخص شده و نیز درمانهای ضد انگلی و کوتاه کردن ناخن، موی گوش ها و تخلیه غدد چربی صورت خواهد گرفت. همچنین می توانید در فواصل مراجعه خود به دامپزشک در حین نوازش و بازی روزانه حیوان خانگی خود را از نظر برخی مشکلات احتمالی معاینه نمایید تا در صورت لزوم به دامپزشک خود مساله را اطلاع دهید. فیلم زیر نحوه معاینه توسط صاحب سگ را به خوبی نشان داده و مشکلات احتمالی که در این معاینه قابل مشاهده است را توضیح می دهد.

توجه داشته باشید که این معاینه تنها برای فواصل مراجعه شما به دامپزشک بوده و می توانید هفته ای یک بار آن را انجام دهید ولی یک معاینه کامل نبوده، قادر به شناسایی تمامی مشکلات نیست و نمی تواند جایگزینی برای مراجعات منظم شما به دامپزشکتان باشد.

توضیح:۱: در حین نوازش حیوان خانگی در ناحیه سر پوست را با لمس انگشتان بررسی کنید تا وجود هرگونه زخم یا ریزش مو، توده یا برجستگی را زودتر متوجه شوید. همچنین وجود درد در هنگام لمس و یا نا قرینگی در دهان و پلک ها و یا افتاده گی‌گوش اهمیت دارد

۲:بوی بد دهان و یا وجود جرم دندانی و یا آب ریزش از دهان و مشکلات در بلع و خوردن غذا

۳- کج نگه داشتن سر یا حرکت غیر طبیعی به یک طرف و یا عدم تعادل هنگام راه رفتن

۴- نشستن و برخاستن غیر طبیعی همراه با سختی

۵- تغییر در عادات غذایی مثل کم شدن اشتها یا زیاد شدن آن، تشنگی زیاد یا نخوردن آب، تهوع ( در صورت وقوع تهوع و یا استفراغ دقت کنید که چه مدت پس از خوردن غذا این حالت ایجاد می شود و یا با خوردن غذای جامد تنها استفراغ دیده می‌شود یا هر دو نوع مایع و جامد. همچنین دقت کنید که استفراغ همراه با جهش است یا اینکه غذا فقط آرام بالا آورده می شود

۶- تغییر در عادات دفع: تغییر تعداد دفعات و یا حجم ادرار، تغییر رنگ و یا بوی ادرار، تغییر دفعات یا قوام مدفوع، تغییر رنگ مدفوع به خصوص به رنگ سیاه قیری و یا رنگ قرمز و یا دیدن رکه خونی در مدفوع، مشاهده کرم در مدفوع، سختی یا زور زدن هنگام دفع ( این زور زدن هم می‌تواند هنگام دفع ادرار رخ دهد و هم هنگام مدفوع) اگر حیوان خانگی شما هنگام دفع ادرار درست مشابه دفع مدفوع زور میزند یعنی دچار مشکل هست و باید سریع به دامپزشک مراجعه نمایید. همچنین دیدن خون در ادرار و یا رنگ صورتی ادرار در گربه اورژانس محسوب می‌شود و در مورد سگ نیز باید سریعتر به دامپزشک مراجعه نمود. در صورت مشاهده قطره خون یا خونابه در هر قسمتی از منزل حتما به دامپزشک مراجعه نمایید

۷- تغییر در عادات رفتاری: مانند دفع ادرار و مدفوع در محلی غیر از دستشویی همیشگی که معمولا نشانه وجود درد می باشد، تغییر در خلق و خو و عصبی یا گوشه گیر بودن که هر دو نشانه درد هستند, تغییر در میزان فعالیت و بازیگوشی، تغییر واکنش ها نسبت به نور و صدا، انجام حرکات غیر عادی مانند چرخیدن دور خودش و یا لیس زدن بیش از حد یک یا چند ناحیه، فشار دادن سر به اجسام سخت و ...

۸- ریزش مو به صورت پراکنده، تکه ای، دوطرفه قرینه، زخم پوستی، خارش، دقت به تکرار علائم در طول فصول مختلف سال، دقت به بروز علائم پس از نظافت زمین

۹- علائم تنفسی: سرفه، عطسه، آب ریزش بینی، ترشحات زرد یا سبز از بینی و یا چشم ها، تنفس غیر طبیعی، خسته شدن و کم آوردن حین فعالیت، تیره و آبی یا کبود شدن رنگ زبان سگ یا گربه

۱۰- علائم عصبی: تشنج، لرزش غیر ارادی، حرکات غیر طبیعی چشم ها، کج نگه داشتن سر، انجام حرکات تکراری مثل چرخیدن به یک طرف، لنگش و یا فلجی (یک طرفه یا دو طرفه، یک یا چند یا همه اندام‌های حرکتی، بی اختیاری ادرار یا مدفوع، ضربه به سر یا کمر یا مهره ها

۱۱- علائم گوارشی:تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، تغییر رنگ مدفوع، تغییر تعداد دفعات دفع و یا تغییر حجم مدفوع، تغییر اشتها، درد در شکم که با نگاه کردن به شکم و یا پرخاش هنگام لمس شکم قابل تشخیص هست

۱۲- وجود حشرات و انگل ها روی پوست: انگل هایی مانند کک و کنه و شپش و همچنین جرب ها می‌توانند پوست را آلوده کنند. در صورت مشاهده کنه برای برداشت آن حتما از دستکش استفاده کنید زیرا برخی بیماری ها مانند تب خونریزی دهنده کریمه کنگو توسط کنه منتقل می‌شود هر چند سگها معمولا مبتلا نمیشوتد ولی کنه آلوده انسان را مبتلا می‌کند حتی اگر توسط دست ما له شود. همچنین بهترین راه برای برداشتن کنه استفاده از پنس های مخصوص کنه هست که بدون تماس دست و بدون اینکه بدن کنه له شده یا نیش در بدن باقی بماند کنه را از پوست جدا می‌کند. در صورتی که به پنس مخصوص دسترسی نداشتید ابتدا یک پنبه آغشته به الکل را روی کنه نگه دارید تا بی حس شده و نیش راحت تر از پوست خارج شود سپس توسط یک موچین از نزدیک ترین محل به پوست بخش دعان کنه را آرام گرفته و همراه با کمی چرخش به بیرون بکشید به صورتی که کنه کاملا سالم از پوست خارج شده و نیش در پوست باقی نماند در غیر این صورت نیش و بخشی از سر کنه در پوست باقی مانده و دچار عفونت پوست میگردد. در فصول گرم سال از بردن حیوان خانگی به جنگل ها و مراتع خودداری نموده و از قلاده های ضد کک و کنه استفاده نمایید. این قلاده ها های موادی معطر هستند که هم کک و کنه را از حیوان دور می‌کنند و هم برخی از انواع آنها خاصیت کشندگی کک و کنه دارند. هر قلاده پس از باز کردن بسته پلاستیکی برای مدت محدودی که روی بسته درج شده قابل استفاده خواهد بود زیرا این قلاده ها حاوی مواد معطر فراری هستند که در معرض هوا آزاد شده و حشرات را فراری می‌دهند. اغلب بسته به نوع برای مصرف یک تا سه ماه میباشند.

۱۳- ناخن ها: درد یا تغییر رنگ در ناخن ها و یا ریشه ناخن، تغییر سایز ناخن نسبت به بقیه ناخن ها، رشد بیش از حد ناخن ها که می‌تواند باعث لیز خوردن سگها روی سرامیک و پاره شدن رباط صلیبی می شود. همچنین در صورت تغییر رنگ به قرمز یا قهوه ای در لای انگشتان حتما به کلینیک مراجعه نمایید. همچنین در صورت لنگش و یا بالا گرفتن یک پا و یا درد در پا به خصوص پس از پارک یا بیرون رفتن را بسیار جدی بگیرید چون فرو رفتن خار و گیاهان در لای انگشتان می‌تواند در صورت عدم تشخیص به موقع منجر به آبسه های شدید شود. همچنین گاز گرفتن مداوم انگشت و ناخن ها را جدی بگیرید چون می‌تواند نشانه بیماری های مختلف در این قسمت باشد

۱۴- ناحیه شکم: وجود درد در ناحیه شکم با نگاه کردن مداوم سگ یا گربه به شکم خود و یا واکنش خشن در برابر لمس نواحی شکم مشخص می شود. همچنین ممکن است حیوان شکم خود را لیس زده یا گاز بگیرد. گاهی در گربه ها درد شکم هیچ علامتی جز گوشه گیری و کم اشتهایی ندارد

۱۵- در بررسی ناحیه شکم حتما حداقل هر ماه یک بار ناحیه پستا ن ها را در حین نوازش سگ یا گربه کاملا بررسی کنید و در صورت لمس هر گونه توده حتی به اندازه یک نخود، به دامپزشک جراح مراجعه نمایید تا از نظر وجود تومورهای سینه بررسی شود. در سگها و گربه های ماده که بیشتر از ۵ سال سن دارند تومورهای سینه بسیار شایع است به خصوص در سگها و گربه های عقیم نشده یا آنهایی که در سنین بالاتر از یک سال عقیم شده اند

۱۶- چشم ها: در صورت مشاهده هر گونه ریزش اشک و یا تغییر رنگ موهای زیر چشم و اطراف بینی حتما به دامپزشک مراجعه نمایید، همچنین در صورت ایجاد ضربه و یا دعوا میان حیوانات در صورتی که حیوان خانگی شما چشمش را میبندد و یا اشک ریزش از چشم دارد هرچه سریعتر به دامپزشک مجرب مراجعه نمایید. دقت کنید که معاینه صحیح چشم نیازمند لوازم مخصوص از قبیل اتوسکوپ، رنگ آمیزی و مشاهده رنگ با نور مخصوص می‌باشد تا زخم ها و ضایعات ریز نیز به دقت تشخیص داده شوند.

۱۷- گوش ها: وجود ترشح یا قرمزی و یا پوسته پوسته شدن و ضخیم شدن لاله گوش، خاراندن گوش، وجود برجستگی در گوش، بوی بد، افتادگی گوش، چرخیدن مداوم به یک سمت و کج نگه داشتن سر

۱۸- بینی و پوزه: به طور طبیعی باید نوک پوزه سگ و گربه همیشه مرطوب باشد ولی نباید آب از بینی بچکد. در این صورت آبریزش بینی محسوب می شود. همچنین نباید نوک پوزه خشک و ترک خورده باشد چون نشانه تب و یا کم آبی در سگ و گربه است. ریزش هر گونه ترشح از بینی به خصوص اگر کدر، سفید یا سبز رنگ باشد

۱۹- صورت: وجود هر گونه عدم قرینگی در صورت، افتادگی پوست، آبریزش از دهان، ریزش موها و پوسته پوسته شدن در صورت سگ و گربه و یا هر برجستگی، افتادگی پلک ها و ... اساسمان بوی بد از چین و چروک صورت در گربه های پرشین و یا برخی نژادهای سگ مثل پاک و ماستیف و بولداگ اغلب به دلیل درماتیت در محل چین های پوستی بوده و با درمان دارویی و یا در صورت لزوم توسط جراحی برداشت چین های اضافه پوست به طور کامل قابل درمان است.

۲۰-ناخن ها: تغییر رنگ یا تیره شدن ناخن های سگ و گربه هم می‌تواند نشانگر بیماری های متعددی باشد که نیازمند بررسی و درمان است. همچنین عفونت ریشه ناخن در سگها نسبتا شایع می‌باشد و همچنین فرو رفتن جسم خارجی در دست و پای سگ و گربه اغلب بدون علامت بوده و تنها با کمی لنگش شروع شده ولی در نهایت در صورت عدم درمان تبدیل به آبسه شده و حتی به عفونت استخوان و مفاصل منجر می‌شود

۲۱-وضعیت فعالیت سگ یا گربه. در صورتی که تغییری در میزان فعالیت روزمره آنها ایجاد شود به خصوص کاهش جنب و جوش و حالت افسردگی و نامرتب بودن موها و عدم رسیدگی گربه (به خصوص) به موها و مرتب کردن و تمیز کردن روزانه

اشتباهات متداول در مورد حیوانات خانگی